Üzüm “ben de geleceğim,” diye
tutturdu. Evin büyüyen, dediğim dedik kedisi de 'mucize'dir.
Sen sokağa bile çıkmazsın ama, desem de nafile. Patilerinin izi
duruyormuş daha kitaplarında, BB: Hiç Acımayacak Şöleni'ne
nasıl gitmesinmiş!
O da nedir diyenler? Barış Bıçakçı cümle sosyal alemlerde BB diye anılır. Hiç Acımayacak Şöleni hikâyesine gelecek olursak...
Facebook Okunası Kitaplar grubu Mart ayında BB Haftalarının başladığını ilân etmişti. Okumadığım öyküleri vardı, merak ediyordum. Okuduğum romanlarının münhasır tadı damağımda kalmıştı. Defalarca okunmayı hakediyorlardı, fakat hiçbiri evde yoktu. Aldı mı beni tatlı bir telâş? Siparişler verildi, bulunamayanlar bulduruldu...
Kitaplarla ilişkim Sinek Isırıklarının Müellifi Cemil gibidir. “... öyle kitaplar vardı ki, kendini bu kitaplara kaptırıyor, içini müthiş bir eşitlik duygusu kaplıyordu. Sadece bir sevinç duyuyordu. Her şeyi sadeleştiren bir sevinç. Bu ışık. Bu kağıt. Bu çay. Zeytin, soğan, ekmek. Kuru üzüm ile leblebi. Küçük bir tahta masa. Su şişesi. İki sandalye. Bir Faulkner.” (s.134)
Öte yandan aynı zamanda Cemil'in karısı Nazlı gibi 'haftanın günlerine iman ederek ömür tüketenlerdenim'. Böylelikle günlerce çantamda 'hemen eve dönme isteği' uyandıran kitaplarla işe gidip koşarcasına eve döndüm.
İşte o günlerden birinde pat diye kırmızı pullu bir etkinlik davetiyesi düştü facebook bildirimlerine. Hih!Kirpi diye biri benimle beraber bütün Okunası Kitaplar, Okur İnisiyatifi, Hem Okudum Hemi de Yazdım üyeleriyle Ekşi Sözlük yazarlarını, Blogistan tayfasını ve Twitter ahalisinden meraklısını BB: Hiç Acımayacak Şöleni'ne davet ediyordu.
“Katılacağım” diyen BB fanlarının listesi “Yansımalı Ankara Treni “gibi artı sonsuza uzadı. Etkinlik sayfasında en uygun yer için epeyce mekân tartışması yapıldı. BB'nın kitaplarında geçen ve Ankara'yla özdeşleşmiş ne kadar park, bahçe, cadde, sokak varsa birer birer dillendirildi. Eski havagazı fabrikası diyenler, köpekleri Kuzu'nun utanarak kakasını yaptığı lisenin bahçesini teklif edenler dahi oldu. Palamutbükü'ne doğru yola çıkalım, belki Nazlı gelip bize “Yeşil Ayna” türküsünü söyler diyenler vardı.
Ah bu okuyucular! En olmayacak şeyi isterler hep. Tek bir şey hariç Cemil'e hayatı bir şölen olarak hissettiren ne varsa; roman, film, şarkı, şiir, öykü, resim... hepsini bir yolunu bulup okuyup, izleyip, dinleyebilirler oysa. Nazlı romandan çıkıp gelerek “Yeşil Ayna” türküsünü nasıl söylesin ki size?
Eksiklik konusuna bağladılar bu isteği. Şölen konusunda ne yapsak yarım olacak, diyorlardı. Ne diyordu Cemil: “Kitaplar bir bakıma başarılmış tamamlanmış şeylerdir. Oysa hayat başarılamayan ve tamamlanmayan şeylerle doludur.” (s.10)
BB'nın romanları ve öyküleri etkinliğin duvarında günlerce didik didik edildi. Şu bir gerçek ki, hemen herkes Sinek Isırıklarının Müellifi'nden bahsetmeyi daha çok seviyor. O incecik romandaki konuşulacak malzeme ve tiril tiril ironi elbiseli üslup inanılmaz... Öte yandan içeriğinin öylesine konsantre bir kurgu ve anlam yapısı var ki, üstüne ne söyleseniz hafif kalıyor.
Ben yine de -Üzüm bile cüretkâr davrandığına göre- herşeye rağmen bu kitapta öne çıkan ancak pek üstünde durulmamış birkaç konudan bahsetmeyi göze alacağım.
İhtiyarlık...
BB fanlarının hemen hepsinin Hitit Kralı 1. Hattuşili'nin torunları olduklarını varsayabiliriz. Bu nedenle büyük büyük büyük dedelerinin “sağlığına dikkat etmesini, büyüklerinin sözünden çıkmamasını” salık veren, “ içine yaşlılık çöktüğünde, kendini içkiye ver ve büyüklerinin sözlerini bir kenara bırak” (s.76) diyen öğüdünü tutacaklarından eminim.
BB'nın ihtiyarlıkla bir zoru olduğu çok açık. İhtiyarlar romanlarında kurgunun içinde fazladan güzelleşiyorlar belki, ama öykülerinde hayatın içindeki en gerçek hallerine neredeyse pertavsızla yakından bakıyor, fazladan seviyoruz. Bu açıdan Baharda Yine Geliriz'deki Demetevler İkilisi, İki Kişi Ölümden Korkuyoruz, Büyükbaba ve Eve Dönerken adlı öykülerinin yeri apayrıdır.
Selam, Saygı...
Hemen hemen bütün kitaplarında sevdiği şair ve yazarlara selâm veriyor, saygılarını sunuyor. Bilhassa SIM' de bu durum oldukça belirgin. 'Hayatı bir şölen olarak hissettiren' eserler bir yana, toplu konutların yapılışını anlattığı bölümün Latife Tekin'in Berci Kristin Çöp Masalları diliyle yazılması kuşkusuz yazara saygıdan çok daha fazlasını içeriyor. Gecekondulardan toplu konutlara, toplu konutlardan lüks konutlara geçişin evrim özeti...
O da nedir diyenler? Barış Bıçakçı cümle sosyal alemlerde BB diye anılır. Hiç Acımayacak Şöleni hikâyesine gelecek olursak...
Facebook Okunası Kitaplar grubu Mart ayında BB Haftalarının başladığını ilân etmişti. Okumadığım öyküleri vardı, merak ediyordum. Okuduğum romanlarının münhasır tadı damağımda kalmıştı. Defalarca okunmayı hakediyorlardı, fakat hiçbiri evde yoktu. Aldı mı beni tatlı bir telâş? Siparişler verildi, bulunamayanlar bulduruldu...
Kitaplarla ilişkim Sinek Isırıklarının Müellifi Cemil gibidir. “... öyle kitaplar vardı ki, kendini bu kitaplara kaptırıyor, içini müthiş bir eşitlik duygusu kaplıyordu. Sadece bir sevinç duyuyordu. Her şeyi sadeleştiren bir sevinç. Bu ışık. Bu kağıt. Bu çay. Zeytin, soğan, ekmek. Kuru üzüm ile leblebi. Küçük bir tahta masa. Su şişesi. İki sandalye. Bir Faulkner.” (s.134)
Öte yandan aynı zamanda Cemil'in karısı Nazlı gibi 'haftanın günlerine iman ederek ömür tüketenlerdenim'. Böylelikle günlerce çantamda 'hemen eve dönme isteği' uyandıran kitaplarla işe gidip koşarcasına eve döndüm.
İşte o günlerden birinde pat diye kırmızı pullu bir etkinlik davetiyesi düştü facebook bildirimlerine. Hih!Kirpi diye biri benimle beraber bütün Okunası Kitaplar, Okur İnisiyatifi, Hem Okudum Hemi de Yazdım üyeleriyle Ekşi Sözlük yazarlarını, Blogistan tayfasını ve Twitter ahalisinden meraklısını BB: Hiç Acımayacak Şöleni'ne davet ediyordu.
“Katılacağım” diyen BB fanlarının listesi “Yansımalı Ankara Treni “gibi artı sonsuza uzadı. Etkinlik sayfasında en uygun yer için epeyce mekân tartışması yapıldı. BB'nın kitaplarında geçen ve Ankara'yla özdeşleşmiş ne kadar park, bahçe, cadde, sokak varsa birer birer dillendirildi. Eski havagazı fabrikası diyenler, köpekleri Kuzu'nun utanarak kakasını yaptığı lisenin bahçesini teklif edenler dahi oldu. Palamutbükü'ne doğru yola çıkalım, belki Nazlı gelip bize “Yeşil Ayna” türküsünü söyler diyenler vardı.
Ah bu okuyucular! En olmayacak şeyi isterler hep. Tek bir şey hariç Cemil'e hayatı bir şölen olarak hissettiren ne varsa; roman, film, şarkı, şiir, öykü, resim... hepsini bir yolunu bulup okuyup, izleyip, dinleyebilirler oysa. Nazlı romandan çıkıp gelerek “Yeşil Ayna” türküsünü nasıl söylesin ki size?
Eksiklik konusuna bağladılar bu isteği. Şölen konusunda ne yapsak yarım olacak, diyorlardı. Ne diyordu Cemil: “Kitaplar bir bakıma başarılmış tamamlanmış şeylerdir. Oysa hayat başarılamayan ve tamamlanmayan şeylerle doludur.” (s.10)
BB'nın romanları ve öyküleri etkinliğin duvarında günlerce didik didik edildi. Şu bir gerçek ki, hemen herkes Sinek Isırıklarının Müellifi'nden bahsetmeyi daha çok seviyor. O incecik romandaki konuşulacak malzeme ve tiril tiril ironi elbiseli üslup inanılmaz... Öte yandan içeriğinin öylesine konsantre bir kurgu ve anlam yapısı var ki, üstüne ne söyleseniz hafif kalıyor.
Ben yine de -Üzüm bile cüretkâr davrandığına göre- herşeye rağmen bu kitapta öne çıkan ancak pek üstünde durulmamış birkaç konudan bahsetmeyi göze alacağım.
İhtiyarlık...
BB fanlarının hemen hepsinin Hitit Kralı 1. Hattuşili'nin torunları olduklarını varsayabiliriz. Bu nedenle büyük büyük büyük dedelerinin “sağlığına dikkat etmesini, büyüklerinin sözünden çıkmamasını” salık veren, “ içine yaşlılık çöktüğünde, kendini içkiye ver ve büyüklerinin sözlerini bir kenara bırak” (s.76) diyen öğüdünü tutacaklarından eminim.
BB'nın ihtiyarlıkla bir zoru olduğu çok açık. İhtiyarlar romanlarında kurgunun içinde fazladan güzelleşiyorlar belki, ama öykülerinde hayatın içindeki en gerçek hallerine neredeyse pertavsızla yakından bakıyor, fazladan seviyoruz. Bu açıdan Baharda Yine Geliriz'deki Demetevler İkilisi, İki Kişi Ölümden Korkuyoruz, Büyükbaba ve Eve Dönerken adlı öykülerinin yeri apayrıdır.
Selam, Saygı...
Hemen hemen bütün kitaplarında sevdiği şair ve yazarlara selâm veriyor, saygılarını sunuyor. Bilhassa SIM' de bu durum oldukça belirgin. 'Hayatı bir şölen olarak hissettiren' eserler bir yana, toplu konutların yapılışını anlattığı bölümün Latife Tekin'in Berci Kristin Çöp Masalları diliyle yazılması kuşkusuz yazara saygıdan çok daha fazlasını içeriyor. Gecekondulardan toplu konutlara, toplu konutlardan lüks konutlara geçişin evrim özeti...
"İşçilerin konuşmaları malzeme taşıyan kamyonların, temel kazan kepçelerin, çimento karma makinelerinin gürültüsünden duyulmaz oldu. Büyük vinç kuleleri kuruldu. Tünel kalıplara çimento döküldü. Subasmanların üzerine katlar çıkıldı. İskeleler, makara düzenekleri kuruldu. İşçiler kapısız penceresiz binaların kuytularında çay demlediler. Çay bardaklarını güneşe doğru kaldırıp çayın demine baktılar. Birbirlerine iyi çay demleyen adamların hikâyelerini anlattılar. Sonra konuşmalar yine duyulmaz oldu.” (s.20)
“ Sonra yeni yapılan etaplarda travestiler yaşamaya başladı, geceleri yollarda müşteri arıyorlardı. Toplu konut halkı travestilere döner bıçaklarıyla, beysbol sopalarıyla saldırdı; onları öldüresiye dövdüler ve kovdular. Polisler her şeyi sadece seyretti. Kurbağalar, kirpiler, güvercinler, kötü kokan işçiler ve travestiler gidince toplu konut bölgesinde daha lüks konutların, iş ve alışeriş merkezlerinin inşaatı hızlandı.” (s.137)
Şiir...
BB'nın şairliği sır değil elbette, dem vurmak istediğim romanlarını da şiir gibi yazması. Kapalı şiirin göbeğinde dolaşanları saymazsak II. Yeni şairlerinin şiirde yaptıklarını yapıyor diyebiliriz. Tek bir farkla; onlar gibi gerçeküstücü değil. Hatta gerçeğin ta kendisini gerçeküstü gibi kullanıyor.
Sinek Isırıklarının Müellifi'nde düzyazı görünüp düpedüz şiir olanlardan bazıları...
Cemil'in toplu konut parolasını ("Banyonuz akıtıyor!")söylemek için çıktığı üst katta yazılan şiir.
“sonra apartmanın sessizliğini dinledi
on numaranın sessizliği
dokuz numaranın sessizliği
en aşağıda posta kutularının
göz göz uğuldayan sessizliği...” (s.90)
(Cemil'in çaldığı kapı açılmayınca başbakan epeyce bir süre klozetten sızanlara maruz kaldığı için bu bölüm bilhassa çok sevilir. Hem bu ne zarafet değil mi? İnce ince narin edebiyat, kaba saba haşin politikayı bir sifon darbesiyle ait olduğu çukura gönderir.)
Yaz gelince insanların balkonlara yayılmasının şiiri.
“İnsanlar sustuğunda,
yaz göğü bütün sırlarını
dökmeye başlıyor,
gündüzleri mızrak mızrak,
geceleri yıldız yıldız.”
(s.122)
Yaz sıcağı devam
ediyor şiiri.
"Açık pencereler çarpmasın diye
pervazlara konan yastıklar dışarı
sarkıyor: Binalar insanlara dil çıkarıyor.”(s.125)
Cemil'in şair, yazar olma isteğinin ikinci nedeni şiiri.
"Uzun sırıkların üzerinde
koşarak geçiyorum insanların,
dünyanın dertlerinin arasından,
yazarmış, soytarıymış fark etmez”(s.74)
Günlük Hayat
Hih!Kirpi ortaya çıktığında bizi güzelce paylamıştı. “Sanki BB kahramanları hep “çilek reçeli” yapımı tadında yaşarlarmış gibi sadece güzel şeylerden bahsediyorsunuz,” diyerek.
Oysa biliyoruz ki hepsi "Hiç Acımayacak!” denilip kafa kol girilen gündelik yaşam savaşının gazileridir. “Hiç acımayacak!” deyip sünnet etmekle başlarlar ilkin. Okuldu, askerlikti, işti derken irili ufaklı parçalar kopmaya başlar insandan. Yıllar sonra bir bakmışsınız ki okullarda sıralara yasladığınız, iş görüşmelerinde nereye nasıl koyacağınızı bilemediğiniz kollarınız çoktan kopmuş gitmiş sizden. İnsanoğlunun 'kollarını çırptıkça uçamamasının' bir nedeni de budur kanımca.
Mutlak Zıtlık
Günlük hayattan bahsedilirken profil resmini cezaevi minibüsü yapmış biri tüm yorumların altına birer nokta koydu. Demek istediği şey, devletle her an her yerde karşılaşırsınız; üniversitelerde, Kızılay'da, Taksim çukurunda ya da geceleyin yürüyüşe çıktığınızda; yanınızdan bir cezaevi minibüsü geçer ve:
“Yıllardır bildiğiniz bir
acı başlar. “Gazetedeki fotoğraflar, televizyondaki görüntüler
ve sesler bir bıçak biçimini alarak, çelik parıltısı yayarak
sol omuzlarına saplandı. Cezaevi minibüsü durdu. Arka kapısı
açıldı. Dışarı, saçları, yüzleri yanmış kadınlar çıktı.
Ağızları maruz kaldıkları vahşetin şaşkınlığıyla
çarpılmıştı. Gözleri kapkaraydı. Merheme bulanmış, örtülere
sarınmış, yarı çıplak, toplu konut binalarına doğru koşmaya
başladılar. Bağırıyorlardı. Haber vermek için: DEVLET KATİLDİR!
DEVLET CANİDİR!DEVLET ZENGİNLERİNDİR!”(s.122)
Hih!Kirpi “nokta
konuldu, şölen bitmiştir,” deyip yanı başımdaki BB
kitaplarının kapağına kurulmadan önce bana dedi ki; bu yazarın
en çok nesini sevdin?
'Tabiatın
hayat ve ölüme eşit mesafede' oluşu gibi BB Edebiyatının hayat
ve ölüme eşit bir mesafede oluşunu, dedim. Barış Bıçakçı 'insanın
ve devletin mutlak zıtlığını' görüp hissettirirken,
mutfaktaki ıslatılmış nohutun çatlama sesini de duyup
duyuruyor.
